مقاله و یادداشت ها

خاستگاه سوسیالیستی روز جهانی زن

سال ۱۹۸۴ کلارا زتکین صفحاتی از جریده‌ی زنان سوسیال-دموکرات با نام «برابری» را که از سه سال پیش راه‌اندازی کرده بود به موضوع منازعه علیه جریان اصلی فمینیسم آلمانی اختصاص داد. زتکین نوشت «فمینیسم بورژوا و جنبش زنان پرولتاریا دو جنبش اجتماعی اساساً متفاوت هستند.»

به گفته‌ی زتکین فمینیست‌های بورژوا از خلال نزاع میان جنس‌ها و ستیز بر ضد مردان طبقه‌ی خودشان، به دنبال اصلاحات هستند بدون اینکه موجودیت سرمایه‌داری را به پرسش بکشند. در مقابل زنان کارگر به واسطه‌ی جدال طبقه علیه طبقه و در نبردی مشترک با مردان طبقه‌ی خود به دنبال فراتر رفتن از سرمایه‌داری هستند.

تا سال ۱۹۰۰ زنان در حزب سوسیال-دموکرات آلمان (اس.پی.دی.) کنفرانس‌های شش ماه یک بار خود را درست پیش از کنفرانس‌های حزب برگزار می‌کردند؛ کنفرانس‌هایی که در آن‌ها پیرامون تمام موضوعات داغ جنبش زنان کارگر بحث می‌کردند. این توان ایدئولوژیک و سازمانی، جنبش زنان کارگر سوسیالیست آلمانی را به ستون اصلی جنبش زنان سوسیالیست جهانی تبدیل کرده بود.

در سال ۱۹۰۷ کنفرانس جهانی زنان سوسیالیست اولین گردهمایی خود را در شهر اشتوتگارت آلمان برگزار کرد و مهم‌ترین خواسته‌اش را چنین مطرح کرد: «حق رأی زنان جهان فارغ از در نظر گرفتن دارایی، مالیات، تحصیلات یا هرگونه مانع دیگری که ممکن است سد راه زنان طبقه کارگر برای بهره‌مندی از حقوق سیاسی‌شان شود.» نمایندگان تأکید داشتند که مبارزه برای کسب حق رأی «نه در همراهی با جنبش زنان بورژوا بلکه با مشارکت احزاب سوسیالیست» انجام می‌شود.

دعوت به دوره‌‌ی بعدی کنفرانس جهانی زنان سوسیالیست، که سه سال بعد در کپنهاگ برگزار شد، همان وفاداری به نبرد طبقاتی پرولتاریا را به نمایش گذاشت: «ما از تمام احزاب سوسیالیست و سازمان‌های زنان سوسیالیست و همچنین همه سازمان‌های زنان کارگر که پایه و اساس مبارزات طبقاتی هستند دعوت می‌کنیم که نمایندگانشان در این کنفرانس شرکت کنند.»

کشورهایی از سراسر اقیانوس اطلس در این کنفرانس شرکت کردند. سال پیش از آن زنان کارگر سوسیالیست آمریکا ۲۸ فوریه را «روز زن» نامگذاری کرده بودند و سال بعد کنفرانس کپنهاگ آن را رخدادی معرفی کرد که «توجه دشمنان ما را به خود جلب کرده است.»

به دنبال حرکت رفقای آمریکایی، لوییس زیتس نماینده کشور آلمان پیشنهاد کرد روزی برای «روز جهانی زن» تعیین و سالانه جشن گرفته شود. زتکین و صد نماینده‌ی زن از هفتاد کشور دیگر با این پیشنهاد موافقت کردند.